PRZYRZĄDY MIKROMETRYCZNE

Mikrometr

Mikrometry zalicza się do dokładnych przyrządów pomiarowych, używanych w warsztatowej technice pomiarowej.

Przyrządy pomiarowe mikrometryczne są przeznaczone do pomiarów zewnętrznych, wewnętrznych i mieszanych z dokładnością co najmniej 0,01 mm.
Wartości działki elementarnej naniesionej na bębnie przyrządów mikrometrycznych wynosi normalnie 0,01 mm.

Na specjalne życzenie klienta wykonuje się przyrządy mikrometryczne o wyższej dokładności posiadające dodatkowo noniusz 0,002 mm.
W wersji calowej, odpowiednio wartość działki elemenlarnej wynosi 0,001 in, a dodatkowego noniusza 0,0001 in.

Wykonanie

Kabłąki mikrometrów i transametrów wykonane są z odlewów lub odkuwek. Powierzchnie kabłąków lakierowane są młotkowym lakierem zielonym lub czarnym. Niektóre typy mikrometrów i transametrów wykonywane są z kabłąkami chromowanymi. Kabłąki wyposażone są w okładki izolacyjne z tworzywa sztucznego w kolorze czarnym.
Bębny i tuleje wszystkich przyrządów mikrometrycznych mają powierzchnie chromowane dzięki czemu skala i podziałka są dobrze widoczne. Wrzeciona i kowadełka wykonane są normalnie ze stali narzędziowej, hartowane a powierzchnie pomiarowe docierane. Przyrządy mikrometryczne z płaskimi powierzchniami pomiarowymi i wykonane z nakładkami z węglików spękanych, które zwiększają twardość i trwałość powierzchni pomiarowych.
Właściwą siłę docisku wrzeciona do powierzchni mierzonego elementu zapewnia sprzęgło cierne znajdujące się wewnątrz bębna lub w drugim wykonaniu sprzęgło zapadkowe poza bębnem z tzw. grzechotką.
Zacisk wrzeciona realizowany jest w dwóch wykonaniach, do wyboru użytkownika, za pomocą pierścienia zaciskowego lub dźwigni, znajdujących się w prawym końcu kabłąka.
Mikrometry, średnicówki i transametry wyposażone są w klucz oraz wzorzec nastawczy długości, które służą do ustawiania (zerowania) przyrządu. Mikrometry i transametry o zakresie 0-25 mm nie posiadają wzorca nastawczego. Wszystkie przyrządy mikrometryczne pakowane są w pudełka drewniane.

Zasada działania mikrometru polega na przesuwaniu liniowym śruby mikrometrycznej o jednostajnym skoku proporcjonalnie do jej kąta obrotu. W śrubach mikrometrycznych najczęściej stosowany jest skok 0,5 mm.

Rodzaje mikrometrów:

• mikrometr wewnętrzny,
  
• mikrometr zewnętrzny,
  
  
• mikrometr zewnętrzny z wymiennym kowadełkiem,
• mikrometr do rur,
  
• mikrometr do drutu
  

• mikrometr do blach
  
• mikrometr do gwintów
  
• wzorzec nastawczy do mikrometrów do gwintów
  
• mikrometr do kół zębatych
  
• mikrometr wewnętrzny szczękowy
  
• mikrometr z kowadełkiem kulistym
  
• Mikrometr z powierzchniami kulistymi
  
• Mikrometr z powierzchniami zwężonymi
  
• głowica mikrometryczna
  
• średnicówka mikrometryczna
  

• wzorce nastawcze
  

mikrometr elektroniczny

Budowa mikrometru

Mikrometr jest przeznaczony do pomiaru długości, grubości i średnicy z dokładnością do 0,01 mm. Składa się on z kabłąka 7, którego jeden koniec jest zakończony kowadełkiem 2, a drugi nieruchomą tuleją z podziałką wzdłużną 3 i obrotowym bębnem 4, z podziałką poprzeczną 5. Poza tym mikrometr jest wyposażony we wrzeciono 6, zacisk ustalający 7 i pokrętło sprzęgła ciernego 8. Wrzeciono ma nacięty gwint o skoku 0,5 mm i jest wkręcone w nakrętkę zamocowaną wewnątrz nieruchomej tulei z podziałką wzdłużną. Obracając bęben można dowolnie wysuwać lub cofać wrzeciono. Aby dokonać właściwego pomiaru i uniknąć uszkodzenia gwintu, przez zbyt mocne dociśnięcie czoła wrzeciona do powierzchni mierzonego przedmiotu, mikrometr jest wyposażony w sprzęgło cierne z pokrętłem. Obracając pokrętłem sprzęgła ciernego, obracamy wrzeciono do chwili zetknięcia go z mierzonym przedmiotem lub kowadełkiem, po czym sprzęgło ślizga się i nie przesuwa wrzeciona. Położenie wrzeciona ustala się za pomocą zacisku. Nieruchoma tuleja z podziałką jest wyposażona w kreskę wskaźnikową wzdłużną, nad którą jest naniesiona podziałką milimetrowa. Pod kreską wskaźnikową są naniesione kreski, które dzielą na połowy podziałkę milimetrową (górną). Na powierzchni bębna jest nacięta podziałką obrotowa poprzeczna dzieląca obwód bębna na 50 równych części.

Skok śruby mikrometrycznej (gwintu wrzeciona) wynosi 0,5 mm. Pełny obrót bębna powoduje przesunięcie wrzeciona o 0,5 mm. Obrócenie więc bębna o l działkę podziałki poprzecznej powoduje przesunięcie się wrzecionu o 0,01mm.

Odczytywanie wyników pomiaru na mikrometrze:

• najpierw posługujemy się podziałką milimetrową i półmilimetrową na tulei, widoczną na długości od zera do granic bębna,
• następnie posługujemy się podziałką wskazującą setne części milimetra na bębnie.

Przykładowe wskazania mikrometru

Mikrometr wskazuje 4,84 mm.

Mikrometr wskazuje 3,64 mm.

Głębokościomierz mikrometryczny

Głębokościomierze służą do pomiarów głębokości otworów nieprzelotowych, zagłębień lub uskoków. Mogą być z przedłużaczami wymiennymi lub bez przedłużaczy. Najczęściej stosowane zakresy pomiarowe wynoszą 0-100 mm, a wartość działki elementarnej, podobnie jak w mikrometrze, wynosi 0,01 mm.

Transametr

Transametr czujnikowy służy do dokładnych pomiarów zewnętrznych metodą porównawczą w odniesieniu do wielkości wzorca. Umieszczony w osi kowadełka pomiarowego zacisk pozwala na mocowanie czujnika mechanicznego zegarowego lub elektronicznego z chwytem fi 8 mm. Zastosowanie czujnika mechanicznego zegarowego umożliwia pomiar odchyłki wymiaru względem wielkości wzorcowej. Pomiar z zastosowaniem czujnika elektronicznego rozszerza możliwości odczytu pomiaru i pozwala na:

• dokładne i szybkie odczytanie wskazań,
• zmianę mierzonych jednostek długości mm/inch,
• zerowanie wskazania,
• wpisanie przy pomocy funkcji PRESET wartości wzorcowej, co umożliwia odczyt rzeczywistej wartości mierzonej,
• pomiar metodą bezwzględną w zakresie przesuwu kowadełka pomiarowego,
• zatrzymanie wyniku pomiaru za pomocą tunkcji HOLD,
• odłączenie do komputera lub drukarki, co umożliwia rejestrację wyników pomiarów, a następnie ich obróbkę metodami statystycznymi,
• błąd wskazań (w zależności od zastosowanego czujnika) z czujnikiem zegarowym o działce elementarnej 0,001 mm lub z czujnikiem elektronicznym o rozdzielczości 0,001 mm,
  
  - 0,001 mm w przedziale 0,020 mm,
  - 0,002 mm w przedziale 0,100 mm,
• powtarzalność wskazań (w zależności od zastosowanego czujnika)
  - 0,0005 mm z czujnikiem zegarowym
  - 0,001 mm z czujnikiem elektronicznym
• nacisk pomiarowy 5-10 N
• powierzchnie pomiarowe z węglika spiekanego o średnicy fi 11 mm
• zakres przesuwu kowadełka pomiarowego ok. 2 mm
  zakresy pomiarowe 0-25,25-50,50-75, 75-100 mm
• zakres temperatur pracy 5-40 stopni Celsjusza.

Transametr analogowy

Transametr czujnikowy z czujnikiem elektronicznym